بازی با کودک
فرزندان ما به ما امانت داده شدند تا از آنها مراقبت كنيم و در مسير درست قرارشان دهيم. برای خيلي از والدين این سوال مطرح است که چگونه میتوانند این کار را انجام دهند. جواب این است؛ از طريق بازي
بازي خودجوش و لذتبخش و در هر زمان و مكاني قابل انجام است و به يادگيري نیاز ندارد. بازی پلي است به دنياي كودك. زبان كودك بازي است و با زبان خودش میتوانیم با او حرف بزنيم.
بازی از ضروریات زندگی کودکان است و کودکان از طریق بازی افکارشان را بازگو میکنند و همان طور که بزرگسالان احساساتشان را با کلمات بیان میکنند. کودک در طول بازی توانایی حل مشکلات خود را پیدا میکند و به وسیله آن میتواند اعتماد به نفس و روحیه استقلالطلبی را در خود پرورش دهد.
بچهها احساساتی چون ترس، اندوه، شادی و عصبانیت را از طریق بازی بیان و به این ترتیب احساس امنیت و ارزشمند بودن میکنند.
کودک در بازی نیازهای حسی ــ حرکتی خود را برآورده و انرژی خود را تخلیه میکند. این کار باعث افزایش آرامش او میشود. اگر این انرژی امکان بروز پیدا نکند، احتمالا به اضطراب، افسردگی و پرتحرکی تبدیل میشود.
بازی به اندازه تغذیه صحیح و احساس صمیمیت و امنیت برای رشد کودک مهم و ضروری است و به رشد تفکرات و خلاقیت کودک کمک میكند.
«بازی درمانی» یکی از روشهای موثر در درمان مشکلات روانی کودکان است. در روند بازی میتوان به بسیاری از ویژگیها و مسائل کودکان پی برد. این تکنیک براساس انعکاس رفتار کودک است و در آن احساسات کودک شناسایی و به او منتقل میشود، به طوری که کودک به رفتار خود آگاه میشود. بازیدرمانگر از موقعیت بازی برای ایجاد ارتباط با کودک استفاده میکند و تلاش میکند کودک تخلیه هیجانی داشته باشد. او در حل و فصل مشکلات کودک به او کمک میكند.
استفاده از روشهای بازی برای رفع مشکل کودک «بازیدرمانی» نامیده میشود. این روش درمانی اصول خاصی دارد که باید رعایت شود.
بیشتر بخوانید : بازی درمانی آنلاین در روزهای قرنطینه
اتاقی که برای بازی در نظر گرفته میشود باید به اندازه کافی بزرگ باشد و یادگیری قوانین باید در ابتدای بازی انجام بگیرد. امنیت، نور و فضای مناسب ضروری است و دمای هوا باید متعادل باشد. درمانگر نیز باید ویژگیهای خاصی داشته باشد و بتواند رابطه گرم و دوستانهای با کودک برقرار کند. ارتباط کلامی و غیرکلامی صحیحی با کودک داشته باشد و از حرکات دست استفاده کند و در بازی تن صدای خود را تغییر دهد.
او باید در بازی شریک خوبی باشد و به موقع نوبت دهد. آمادگی تغییر در بازی را داشته باشد و قبل از ورود به اتاق بازی، مسائل مربوط به بازی را بداند. پدر یا مادر هم قبل از ورود به اتاق بازی قوانین بازی را به زبان ساده به کودک گوشزد کند. مدت زمان بازی بر اساس سن کودک تفاوت دارد و از ۱۵ دقیقه تا یک ساعت طول میکشد.
بازی باید هدفمند باشد؛ مثلاهدف از بازی مهارت دوست پیدا کردن است و کودک تا پایان بازی باید بتواند این مهارت را در قالب بازی با عروسکها یا حیوانات و آشنایی آنها با یکدیگر یاد بگیرد. خاتمه بازی باید مشخص باشد و کودک باید بداند بازی کی تمام میشود.
در این روش، به کودک کمک میکنند حق انتخابهای خود را بشناسد و توان ابراز احساسات داشته باشد. بازیدرمانی برای درمان انواع اختلالاتی که ریشه در احساسات و هیجانات کودک دارد و سازگاری او را با محیط دچار مشکل کرده است، به کار میرود.
مشکلاتی مانند افسردگی کودکان، بیشفعالی، انواع اختلالات اضطرابی (اضطراب جدايي، انواع فوبي، تروما، اختلال پس از سانحه، اضطراب اجتماعي، اضطراب فراگير، اضطراب تحصيلي، وسواس، ضعف در انواع مهارتهاي اجتماعي، پرخاشگري، شب ادراري، ناخن جويدن، خودتحريكي، انواع ترس، لجبازي، كابوس، مداخله در بحران طلاق، سوگ، عزت نفس پايين، ابيوز جنسي، كمالگرايي، خودكشي، اختلالات يادگيري و اختلالات اوتیسم. حتی کودکان عقبمانده ذهنی را با استفاده از شیوه بازی درمانی میتوان بهبود بخشید.
در بازیهای گروهی کودکانی که مشکل مشابه دارند در یک گروه ۴ یا ۵ نفره وارد اتاق بازی میشوند و برنامه درمانی مشابهی برای آنها اجرا میشود.
گاهی لازم است کودک آزاد گذاشته شود تا خودش بازی کند و زمانی که لازم است، درمانگر وارد بازی میشود و درمان را آغاز میکند.
دکتر مونا فلسفی